Ngữ văn 6 – Bài 9: Con muốn làm một cái cây - Chân trời sáng tạo
Ngữ văn 6 – Bài 9: Con muốn làm một cái cây
(Võ
Thu Hương)
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
- Quê quán: Huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An.
- Là tác giả của thiếu nhi.
2. Tác phẩm
- Xuất xứ: Trích Góc nhỏ yêu thương (2018).
- PTBĐ chính: Tự sự.
- Thể loại: Truyện ngắn.
- Bố cục: 2 phần.
+ Phần 1 (Từ đầu đến cười rất hiền lành): Kí ức
tuổi thơ bên ông và cây ổi.
+ Phần 2 (Còn lại): Cây ổi và đứa cháu ở thời điểm hiện tại.
* Chuẩn bị đọc
Có kỉ vật hay hình ảnh nào của một người thân mà em muốn giữ mãi hay không? Kỉ vật hay hình ảnh đó có ý nghĩa như thế nào đối với em?
Trả lời:
- Em có kỉ vật của bà nội để lại, đó chính là chiếc lược chải tóc của bà. Nó là món quà cuối cùng bà để lại cho em trước khi mất. Nó vô cùng quan trọng đối với em, mỗi lần nhìn thấy nó em nhớ tới hình ảnh bà ngồi chải tóc cho em. Em quý trọng nó vô cùng.
* Trải nghiệm cùng văn bản
1. Ông nội nghĩ đến việc trồng cây ổi cho Bum từ
khi chưa chào đời. Điều này thể hiện tình cảm gì của ông đối với cháu?
Trả lời:
- Ông nội nghĩ đến việc trồng cây ổi cho Bum từ khi
chưa chào đời. Điều này thể hiện ông rất yêu thương và mong ngóng sự chào đời của
Bum đến với cuộc sống này.
2. Em đã từng mơ ước điều gì?
Trả lời:
- Em đã từng mơ ước có căn phòng nhỏ riêng cho mình tại
ngôi nhà cũ.
3. Khi nghe cô giáo nói về mơ ước của Bum, bố mẹ
Bum đã "ngay lập tức bàn nhau trồng một cây ổi trong sân nhà", hành động
đó thể hiện điều gì về bố mẹ Bum?
Trả lời:
- Khi nghe cô giáo nói về mơ ước của Bum, bố mẹ
Bum đã "ngay lập tức bàn nhau trồng một cây ổi trong sân nhà", hành động
đó thể hiện bố mẹ rất quan tâm đến cảm xúc và suy nghĩ của con, cố gắng lắng
nghe và thấu hiểu con mình.
4. Vì sao Bum cười toe toét mà nước mắt rưng
rưng?
Trả lời:
- Bum cười toe toét nhưng nước mắt rưng rưng vì Bum vui khi
bố mẹ trồng một cây ổi trước nhà có thể rủ bạn bè thân ngày xưa đến chơi. Khóc
vì cảm động trước sự quan tâm của bố mẹ đã giúp Bum thực hiện mơ ước.
II. Đọc hiểu văn bản
1. Kí ức tuổi thơ của người cháu bên ông và cây
ổi
- Người ông yêu thương, hiền lành:
+ Ông nghĩ đến cây ổi khi mẹ mang bầu vì muốn đứa nhỏ trong
bụng mẹ sau khi chào đời có nơi leo lẻo như ba.
+ Ông nghĩ đến cây ổi cũng vì ba Bum hồi nhỏ vô
cùng thích ổi.
- Có thể
suốt ngày chuyển từ cành này qua cành nọ và ngồi hàng ngày trên chạc ba
cây hóng gió và nghe lũ sâu, sẻ cãi nhau.
- Ăn ổi
từ khi trái còn bé, cứng ngắc, chát xít khi chuyển dần sang vị ngọt. Có
khi rụng luôn răng vì gặm ổi.
+ Ông chăm bẵm cây ổi, cố ý bấm cho cây tỏa ra nhiều cành
cao thấp vững chãi.
+ Ông bắc một chiếc ghế đẩu ra sân, rất gần cây ổi, ngồi đó
nghe đài, đánh mắt nhìn trông chừng lũ trẻ, cười rất hiền lành.
- Cây ổi là tuổi thơ, được nuôi dưỡng bởi tình yêu:
+ Cây ổi được trồng vì ông nghĩ tới đứa cháu, tới người con.
+ Cây ổi có vẻ đẹp kì lạ vì cây tỏa nhiều cành cao thấp vững
chãi.
+ Mặc dù nhiều năm không ra quả nhưng vẫn được chăm
bẵm.
+ Đến khi ra quả, cây ổi là niềm tự hào của người cháu
"Nó tự hào khoe thêm, ngày mới hai, ba tuổi nó đã biết cùng ông bắt sâu
cho cây, vì thế cây mới có thể trưởng thành như vậy", "Dĩ nhiên
là vì có tao mới có cây ổi đầy trái này cho tụi mày ăn".
- Người cháu với những kí ức gắn bó bên cây ổi:
+ Cây ổi đã có từ ngay lúc mẹ mang bầu người cháu.
+ Từ hai, ba tuổi, người cháu đã cùng ông bắt sâu
cho cây.
+ Khi lớn lên, cậu bé rất tự hào vì góp công chăm cây ổi,
chia sẻ ổi cho mọi người.
+ Bum và bạn bè vui đùa, chuyền từ cành này qua cành khác.
2. Cây ổi và người cháu trong thời điểm hiện tại
- Người ông: Đã mất nhưng vẫn còn trong tim cháu "Con
muốn luôn bên đám bạn leo trèo mùa ổi chín và thấy ông con cười hiền lành bên gốc
ổi...".
- Cây ổi nhà cũ cũng không còn:
+ Cây ổi trong sân nhà cũ đã không còn vì cha mẹ chuyển công
tác.
+ Nhưng cây ổi vẫn luôn ở trong kí ức và trái tim của
Bum.
+ Cây ổi mới ở cuối bài là minh chứng cho tình yêu của
cha mẹ với Bum.
- Người cháu: Nỗi nhớ kỉ niệm tuổi thơ và ước mong
thành một cái cây.
+ Sự cô đơn vì bố mẹ đều bận rộn:
- Mẹ nói
không thể mang cây ổi theo vì nó đã già.
- Bố
không thể đưa con về ghé thăm cây ổi, gặp lại đám bạn vì quá bận bịu.
+ Nỗi nhớ và khát vọng muốn làm cây ổi:
- Nhớ
bao năm chẳng thể nói ra.
- Viết
trong bài văn của mình "Con muốn làm một cái cây. Con muốn làm cây ổi
trong sân nhà cũ của con. Con muốn luôn bên đám bạn leo trèo mùa ổi chín
và thấy ông con ngồi cười hiền lành bên gốc cây...".
- Vui vẻ,
hạnh phúc khi biết về tin cây ổi mới và gặp lại bạn cũ "cười toe toét
mà mắt nó rưng rưng nước".
→ Nghệ thuật:
+ Kết cấu truyện lồng trong truyện.
+ Biện pháp tu từ: so sánh.
III. Tổng kết
1. Nội dung
Con muốn làm một cái cây kể về Bum với những kí ức
tuổi thơ bên cây ổi, gia đình và bạn bè. Đôi khi ước mơ của một con người chỉ
đơn giản là được quan tâm, được sống với những điều mà mình yêu quý.
2. Nghệ thuật
Kết cấu truyện lồng trong truyện, kể kết hợp miêu tả và biểu
cảm cùng biện pháp tu từ: so sánh.
* Suy ngẫm và phản hồi
1. Câu chuyện này viết về đề tài gì?
Câu chuyện này viết về đề tài tình yêu thương, sự chia sẻ từ
những điều nhỏ bé, gần gũi xung quanh chúng ta.
2. Liệt kê các chi tiết nhà văn miêu tả về ông
nội và Bum. Từ các chi tiết đó, em hãy rút ra nhận xét về đặc điểm của ông nội.
Các chi tiết nhà văn miêu tả ông nội và Bum là: Bum và các bạn
hái và chia nhau những trái chín thơm lừng. Còn ông nội bắc một chiếc ghế ra đầu
sân, ngồi đó nghe đài, đưa mắt nhìn theo lũ trẻ và cười rất hiền lành.
Qua đó, em thấy ông nội là một người hiền từ, phúc hậu và rất
thương trẻ con.
3. Theo em, Bum có phải là một cậu bé hạnh phúc
hay không? Hãy giải thích ý kiến của em.
Theo em, Bum là một cậu bé vô cùng hạnh phúc vì có người ông
rất yêu thương và quan tâm đến cậu, cùng với đó là cha mẹ Bum sẵn sàng thực hiện
mơ ước của Bum thành hiện thực.
4. Hình ảnh cây ổi xuất hiện từ đầu đến cuối
câu chuyện thể hiện ý nghĩa gì?
Hình ảnh cây ổi xuất hiện từ đầu đến cuối như một minh chứng
cho tình yêu thương của mọi người trong gia đình dành cho Bum.
5. Qua câu chuyện này, tác giả muốn gửi gắm
thông điệp gì đến người đọc?
Qua câu chuyện tác giả muốn gửi đến người đọc thông điệp
tình yêu thương, sự sẻ chia từ những điều nhỏ bé xung quanh chúng ta, từ những
người yêu thương chúng ta trong gia đình.
6. Dựa vào sơ đồ sau, hãy chỉ ra một số điểm giống
và khác nhau (trong hành động, suy nghĩ, tâm trạng) giữa Đa-ni và Bum:
- Giống nhau: Nhân vật Đa-ni và nhân vật Bum là những đứa trẻ với tâm hồn trong sáng, tươi đẹp, suy nghĩ của hai nhân vật có nét tương đồng với nhau.
- Khác nhau: Nhân vật Bum có mơ ước và dám nói ra mơ ước của
mình. Còn nhân vật Đa-ni là cô bé có chiều sâu nội tâm nhưng không thể hiện ra
bên ngoài.
7. Em đã bao giờ làm việc gì đem lại niềm vui
cho người khác hay chưa? Hãy chia sẻ với bạn về việc làm đó.
Em đã từng đem lại niềm vui cho bố mẹ đó là đạt kết quả học tập thật tốt trong từng năm học qua đi, em sẽ luôn cố gắng hơn nữa.
