Ngữ văn 6 – Bài 8: Bàn về nhân vật Thánh Gióng (Hoàng Tiến Tựu) - Chân trời sáng tạo
Ngữ văn 6 – Soạn bài 8: Bàn về nhân vật Thánh Gióng (Hoàng Tiến Tựu)
Chân trời sáng tạo
* Chuẩn bị đọc
Em đã đọc
truyện Thánh Gióng trong bài Lắng nghe lịch sử nước
mình hãy chia sẻ với các bạn ấn tượng về nhân vật Thánh Gióng.
- Thánh Gióng là một nhân vật trong truyền thuyết.
- Ban đầu cậu nuôi mãi không lớn nhưng sau giặc Ân xâm lược, Thánh Gióng
lớn nhanh như thổi xông pha ra trận đánh giặc.
- Sau khi chiến thắng, Thánh Gióng đã bay về trời và để lại câu chuyện truyền thuyết cho tới tận bây giờ.
* Trải nghiệm cùng văn bản
Điều gì
đã làm nên sự phi thường của nhân vật Thánh Gióng?
- Là một người anh hùng với sức mạnh phi thường bởi vậy sự ra đời của
Thánh Gióng cũng thật khác thường, không phải được mẹ mang thai chín tháng mười
ngày mà Gióng được mẹ sinh sau một lần ướm thử vào vết chân lạ, mang thai đến
mười hai tháng sau mới hạ sinh Gióng.
- Không dừng lại ở đó, Gióng sinh ra khôi ngôi, tuấn tú nhưng đã lên ba
mà vẫn đặt đâu ngồi đó, không biết nói cũng chẳng biết cười. Có lẽ đây chính là
dấu hiệu của một con người phi thường. - Tiếng nói đầu tiên của Gióng cho thấy
ý thức và trách nhiệm của một công dân trước vận mệnh dân tộc ấy là tiếng nói
đòi đi đánh giặc. Qua tiếng nói của Gióng các tác giả dân gian đồng thời gửi gắm
tinh thần ý thức đánh giặc, cứu nước của dân tộc ta.
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
Hoàng Tiến Tựu
(1933 - 1998)
- Quê
quán: Thanh Hóa.
- Vị
trí: Là nhà nghiên cứu hàng đầu về chuyên ngành Văn học dân gian.
2. Tác phẩm
- Thể
loại: Nghị luận văn học.
- Phương
thức biểu đạt: Nghị luận.
- Xuất
xứ: Trích Bình giảng truyện dân gian (2001).
II. Đọc hiểu văn bản
1. Ý kiến: Nhân
vật Thánh Gióng được xây dựng rất đặc sắc, vừa là một anh hùng phi thường với vẻ
đẹp lí tưởng, vừa là một con người trần thế với những vẻ đẹp giản dị, gần gũi.
2. Lí lẽ, bằng chứng
- Lí lẽ 1:
Thánh Gióng hội tụ những đặc điểm phi thường, thể hiện lý tưởng của nhân dân về
người anh hùng đánh giặc cứu nước.
- Bằng chứng
1: Những chi tiết kì ảo.
+ Thể hiện
qua những chi tiết về sự thụ thai thần kì của mẹ Gióng.
+ Sức mạnh của
thể lực và tinh thần, ý chí: Nhổ từng bụi tre dằng ngà để truy kích, đánh giặc.
- Lí lẽ 2:
Thánh Gióng có cái bình thường của con người trần thế,
- Bằng chứng:
+ Nguồn gốc,
lai lịch rõ ràng, cụ thể, xác định.
+ Thể hiện sức
mạnh của nhân dân trong công cuộc giữ nước.
3. Khẳng định lại vấn đề: Quá trình phát triển của nhân vật dồi dào ý nghĩa nhân sinh
và nên thơ, nên họa.
III. Tổng kết
1. Nội dung
Bàn về
nhân vật Thánh Gióng khẳng
định Thánh Gióng được xây dựng đặc sắc, vừa là một anh hùng phi thường với vẻ đẹp
lí tưởng, vừa là một con người trần thế với những vẻ đẹp giản dị, gần gũi.
2. Nghệ thuật
Bài văn nghị
luận với ý kiến xác đáng, lập luận chặt chẽ, lí lẽ và bằng chứng xác thực.
* Suy ngẫm và phản hồi
1. Tác giả
đã nêu ý kiến gì về nhân vật Thánh Gióng?
Tác giả đã
nêu ra ý kiến của mình về nhân vật Thánh Gióng được xây dựng rất đặc sắc, vừa
là một anh hùng phi thường với vẻ đẹp lí tưởng, vừa là một con người trần thế với
những vẻ đẹp giản dị, gần gũi.
2. Hãy
xác định lí lẽ, bằng chứng mà tác giả đưa ra để củng cố ý kiến của mình và điền
vào bảng.
- Lí lẽ 1:
Thánh Gióng hội tụ những đặc điểm phi thường, thể hiện lý tưởng của nhân dân về
người anh hùng đánh giặc cứu nước.
- Bằng chứng
1: Những chi tiết kì ảo.
+ Thể hiện
qua những chi tiết về sự thụ thai thần kì của mẹ Gióng.
+ Sức mạnh của
thể lực và tinh thần, ý chí: Nhổ từng bụi tre dằng ngà để truy kích, đánh
giặc.
- Lí lẽ 2:
Thánh Gióng có cái bình thường của con người trần thế,
- Bằng chứng:
+ Nguồn gốc,
lai lịch rõ ràng, cụ thể, xác định.
+ Thể hiện sức
mạnh của nhân dân trong công cuộc giữ nước.
3. Trong
đoạn văn sau, câu nào thê hiện lí lẽ, câu nào thể hiện bằng chứng?
“Quá
trình ra đời, trưởng thành và chiến thắng giặc ngoại xâm của Gióng đều gắn với
những người dân bình dị. Dù có siêu nhiên kì ảo đến đâu, Giỏng vẫn phải “nằm
trong bụng mẹ” (dù là mấy tháng), vẫn phải “uống nước, ăn cơm với cà” (dù là mấy
nong), vẫn phải mặc quần áo bằng vải của dân làng Phù Đông (dù là cỡ rộng đến
đâu). Và ngay cả ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt, của Gióng cũng là do vua Hùng
tập hợp những người thợ rèn tài giỏi ở trong nước đúc nên."
Câu thể hiện
lí lẽ là: Quá trình ra đời, trưởng thành và chiến thắng giặc ngoại xâm của
Gióng đều gắn với những người dân bình dị.
Câu thể hiện
bằng chứng là: Dù có siêu nhiên kì ảo đến đâu, Gióng vẫn phải “nằm trong bụng mẹ”
(dù là mấy tháng), vẫn phải “uống nước, ăn cơm với cà” (dù là mấy nong), vẫn phải
mặc quần áo bằng vải của dân làng Phù Đổng (dù là cỡ rộng đến đâu). Và ngay cả
ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt, của Gióng cũng là do vua Hùng tập hợp những người
thợ rèn tài giỏi ở trong nước đúc nên.
4. Hãy
tóm tắt nội dung văn bản bằng một đoạn văn (khoảng 150 chữ).
Thánh Gióng
là một nhân vật phi thường thể hiện lí tưởng của nhân dân về người anh hùng
đánh giặc cứu nước. Điều đó được thể hiện từ sự thụ thai thần kì của mẹ Gióng,
ướm thử bàn chân vào vết chân khổng lồ và bà đã mang thai nhưng mười hai tháng
sau bà mới sinh ra Gióng. Gióng 3 tuổi vẫn chưa lớn cứ như đứa trẻ một tuổi. Ở
Gióng thấy được cả thể lực và ý chí chiến đấu phi thường. Khi chưa có giặc
Gióng chỉ là đứa trẻ nằm im không biết nói, không cười. Khi nghe tiếng gọi
của non sông, Gióng lớn nhanh như thổi và cất lời nhận nhiệm vụ, đánh tan giặc
Ân. Đánh thắng trận, Gióng đã bay về trời.
5. Có
ý kiến cho rằng: Những góc nhìn, cách hiểu khác nhau của tác giả về nhân vật
Thánh Gióng giúp chúng ta hiểu văn bản sâu hơn. Em có đồng ý với ý kiến này
không? Vì sao?
Em đồng ý với ý liến của tác giả, vì ở mỗi góc nhìn khác nhau người đọc có thể cảm nhận, xem xét nhân vật dưới một góc độ khác nhau.
