Ngữ văn 6 Bài 18: Bài học đường đời đầu tiên
Ngữ văn 6
Bài 18: Bài học đường đời đầu tiên
I. Đọc – hiểu văn bản:
Câu 1: Kể tóm tắt đoạn trích và cho biết:
- Dế Mèn là một thanh niên cường tráng, khỏe mạnh nhưng kiêu căng, tự phụ về vẻ đẹp và sức mạnh của mình.
- Đặc biệt, Dế Mèn rất hay xem thường và bắt nạt mọi người.
- Dế Mèn bày trò trêu chị Cốc nhưng chị Cốc lại nhầm tưởng là Dế Choắt.
– Cuối cùng, chị Cốc mổ cho Dế Choắt vài cái làm cho Dế Choắt bị chết.
- Cái chết của Choắt làm cho Dế Mèn rất ân hận, ăn năn về thói hung hăng không nghĩ đến hậu quả của mình.
a. Truyện được kể bằng nhân vật Dế Mèn.
b. Bài văn có thể chia làm hai đoàn:
- Đoạn 1: Từ đầu đến “sắp đứng đầu thiên hạ rồi” : miêu tả vẻ đẹp cường tráng của Dế Mèn.
- Đoạn 2: Còn lại: câu chuyện bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.
Câu 2: Hãy đọc kĩ đoạn : từ đầu cho đến “sắp đứng đầu thiên hạ rồi”, sau đó:
a. Chi tiết miêu tả ngoại hình và hành động của Dế Mèn:
* Ngoại hình:
- Đôi càng mẫm bóng, những cái vuốt nhọn hoắt.
- Cái đầu nổi từng tảng rất bướng, hai cái răng đen nhánh, sợi râu dài và uốn cong.
* Hành động: co cẳng lên, đạp phanh phách vào ngọn cỏ, lúc đi bách bộ thì cả người rung rinh một màu nâu bóng mỡ, hai cái răng đen lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp, chốc chốc lại trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu.
* Cách miêu tả của tác giả là vừa tả hình dáng chung vừa chú trọng đi sâu vào các chi tiết quan trọng của đối tượng, vừa miêu tả ngoại hình vừa diễn tả cử chỉ, hành động để bộc lộ được một vẻ đẹp sống động, cường tráng và cả tính nết của Dế Mèn.
b. Những từ miêu tả hình dáng và tính cách Dế Mèn trong đoạn văn:
- Cường tráng, mẫm bóng, cứng, nhọn hoắt, hủn hoẳn, dài, giòn giã, nâu bóng, bướng, đen nhánh, ngoàm ngoạp, cong, hùng dũng, trịnh trọng , khoan thai.
- Có thể thay:
+, “hủn hoẳn” bằng “ngắn tủn”.
+, “trịnh trọng” bằng “oai vệ”.
Tuy nhiên các từ được thay không diễn tả được sinh động, gợi cảm về anh chàng Dế Mèn. Nhà văn đã lựa chọn từ ngữ một cách chính xác để miêu tả nhân vật Dế Mèn.
c. Nhận xét về tính cách Dế Mèn:
Dế Mèn có tính kiêu căng tự phụ, luôn xem thường người khác.. =>Hung hăng, xốc nổi.
Câu 3: Nhận xét thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt:
- Thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt là trịch thượng, khinh thường, không quan tâm giúp đỡ
- Nhận xét: Dế Mèn coi thường và luôn huênh hoang trước Dế Choắt.
Câu 4: Nêu diễn biến tâm lí và thái độ của Dế Mèn trong việc trêu chị Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt:
* Diễn biến tâm lí và thái độ của Dế Mèn trong việc trêu chị Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt:
- Dế Mèn hả hê vì trò đùa tai quái của mình.
- Sợ hãi khi thấy chị Cốc mổ Dế Choắt: “khiếp, nằm im thin thít” sau đó chị Cốc đi rồi mới dám ra.
- Bàng hoàng, ngớ ngẩn vì hành động ngu dốt, dại dột của mình.
- Hốt hoảng, lo sợ, bất ngờ vì cái chết và lời khuyên của Dế Choắt.
- Dế Mèn ân hận vì việc mình đã làm, sám hối chân thành, đứng trước mộ của Dế Choắt và nghĩ về bài học đường đời đầu tiên của mình.
* Qua sự việc này, Dế Mèn đã rút ra được bài học đó là: Không nên ra thói hung hăng, bậy bạ, trêu trọc người khác vô cớ và không nên ích kỉ để mang tai vạ cho người khác và cho chính mình.
Câu 5:
* Hình ảnh những con vật được miêu tả trong truyện có giống với hình dáng của chúng ở ngoài thực tế. Có những đặc điểm giống với con người: biết nói năng, biết suy nghĩ, biết tình cảm và xưng hô, mối quan hệ với nhau như con người.
* Tác phẩm nào viết về loài vật cũng có cách viết tương tự: “Ếch ngồi đáy giếng”, “Đeo nhạc cho mèo”.
II . LUYỆN TẬP:
1. Em hình dung tâm trạng của Dế Mèn và viết một đoạn văn diễn tả lại tâm trạng ấy theo lời của Dế Mèn:
Viết đoạn văn theo những gợi ý sau:
- Tôi hối hận về việc làm của tôi quá anh Choắt ơi.
- Chỉ vì tôi mà anh đã bị vạ lây.
- Hôm nay, tôi đã biết sự tai hại của việc tôi huênh hoang, tự cao tự đại, coi mình là nhất của tôi rồi.
- Anh là người giúp tôi nhận ra rằng: Nếu tôi còn cứ giữ cái tính cách ngỗ ngược, hống hách ấy thì rồi có lúc cũng mang họa vào thân.
- Càng nghĩ tôi càng thấy anh khuyên tôi đúng.
- Chắc là từ nay về sau tôi cũng sẽ không quên được lời dặn trước khi anh ra đi.
- Anh Choắt ơi, cho tôi xin lỗi và tôi xin hứa sẽ không bao giờ như vậy nữa.
2. Chia mỗi nhóm ba học sinh theo vai Dế Mèn, Dế Choắt, chị Cốc. Đọc phân vai đoạn Dế Mèn trêu Cốc gây ra cái chết thảm thương của Dế Choắt.
Bài 18: Bài học đường đời đầu tiên
I. Đọc – hiểu văn bản:
Câu 1: Kể tóm tắt đoạn trích và cho biết:
- Dế Mèn là một thanh niên cường tráng, khỏe mạnh nhưng kiêu căng, tự phụ về vẻ đẹp và sức mạnh của mình.
- Đặc biệt, Dế Mèn rất hay xem thường và bắt nạt mọi người.
- Dế Mèn bày trò trêu chị Cốc nhưng chị Cốc lại nhầm tưởng là Dế Choắt.
– Cuối cùng, chị Cốc mổ cho Dế Choắt vài cái làm cho Dế Choắt bị chết.
- Cái chết của Choắt làm cho Dế Mèn rất ân hận, ăn năn về thói hung hăng không nghĩ đến hậu quả của mình.
a. Truyện được kể bằng nhân vật Dế Mèn.
b. Bài văn có thể chia làm hai đoàn:
- Đoạn 1: Từ đầu đến “sắp đứng đầu thiên hạ rồi” : miêu tả vẻ đẹp cường tráng của Dế Mèn.
- Đoạn 2: Còn lại: câu chuyện bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.
Câu 2: Hãy đọc kĩ đoạn : từ đầu cho đến “sắp đứng đầu thiên hạ rồi”, sau đó:
a. Chi tiết miêu tả ngoại hình và hành động của Dế Mèn:
* Ngoại hình:
- Đôi càng mẫm bóng, những cái vuốt nhọn hoắt.
- Cái đầu nổi từng tảng rất bướng, hai cái răng đen nhánh, sợi râu dài và uốn cong.
* Hành động: co cẳng lên, đạp phanh phách vào ngọn cỏ, lúc đi bách bộ thì cả người rung rinh một màu nâu bóng mỡ, hai cái răng đen lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp, chốc chốc lại trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu.
* Cách miêu tả của tác giả là vừa tả hình dáng chung vừa chú trọng đi sâu vào các chi tiết quan trọng của đối tượng, vừa miêu tả ngoại hình vừa diễn tả cử chỉ, hành động để bộc lộ được một vẻ đẹp sống động, cường tráng và cả tính nết của Dế Mèn.
b. Những từ miêu tả hình dáng và tính cách Dế Mèn trong đoạn văn:
- Cường tráng, mẫm bóng, cứng, nhọn hoắt, hủn hoẳn, dài, giòn giã, nâu bóng, bướng, đen nhánh, ngoàm ngoạp, cong, hùng dũng, trịnh trọng , khoan thai.
- Có thể thay:
+, “hủn hoẳn” bằng “ngắn tủn”.
+, “trịnh trọng” bằng “oai vệ”.
Tuy nhiên các từ được thay không diễn tả được sinh động, gợi cảm về anh chàng Dế Mèn. Nhà văn đã lựa chọn từ ngữ một cách chính xác để miêu tả nhân vật Dế Mèn.
c. Nhận xét về tính cách Dế Mèn:
Dế Mèn có tính kiêu căng tự phụ, luôn xem thường người khác.. =>Hung hăng, xốc nổi.
Câu 3: Nhận xét thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt:
- Thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt là trịch thượng, khinh thường, không quan tâm giúp đỡ
- Nhận xét: Dế Mèn coi thường và luôn huênh hoang trước Dế Choắt.
Câu 4: Nêu diễn biến tâm lí và thái độ của Dế Mèn trong việc trêu chị Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt:
* Diễn biến tâm lí và thái độ của Dế Mèn trong việc trêu chị Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt:
- Dế Mèn hả hê vì trò đùa tai quái của mình.
- Sợ hãi khi thấy chị Cốc mổ Dế Choắt: “khiếp, nằm im thin thít” sau đó chị Cốc đi rồi mới dám ra.
- Bàng hoàng, ngớ ngẩn vì hành động ngu dốt, dại dột của mình.
- Hốt hoảng, lo sợ, bất ngờ vì cái chết và lời khuyên của Dế Choắt.
- Dế Mèn ân hận vì việc mình đã làm, sám hối chân thành, đứng trước mộ của Dế Choắt và nghĩ về bài học đường đời đầu tiên của mình.
* Qua sự việc này, Dế Mèn đã rút ra được bài học đó là: Không nên ra thói hung hăng, bậy bạ, trêu trọc người khác vô cớ và không nên ích kỉ để mang tai vạ cho người khác và cho chính mình.
Câu 5:
* Hình ảnh những con vật được miêu tả trong truyện có giống với hình dáng của chúng ở ngoài thực tế. Có những đặc điểm giống với con người: biết nói năng, biết suy nghĩ, biết tình cảm và xưng hô, mối quan hệ với nhau như con người.
* Tác phẩm nào viết về loài vật cũng có cách viết tương tự: “Ếch ngồi đáy giếng”, “Đeo nhạc cho mèo”.
II . LUYỆN TẬP:
1. Em hình dung tâm trạng của Dế Mèn và viết một đoạn văn diễn tả lại tâm trạng ấy theo lời của Dế Mèn:
Viết đoạn văn theo những gợi ý sau:
- Tôi hối hận về việc làm của tôi quá anh Choắt ơi.
- Chỉ vì tôi mà anh đã bị vạ lây.
- Hôm nay, tôi đã biết sự tai hại của việc tôi huênh hoang, tự cao tự đại, coi mình là nhất của tôi rồi.
- Anh là người giúp tôi nhận ra rằng: Nếu tôi còn cứ giữ cái tính cách ngỗ ngược, hống hách ấy thì rồi có lúc cũng mang họa vào thân.
- Càng nghĩ tôi càng thấy anh khuyên tôi đúng.
- Chắc là từ nay về sau tôi cũng sẽ không quên được lời dặn trước khi anh ra đi.
- Anh Choắt ơi, cho tôi xin lỗi và tôi xin hứa sẽ không bao giờ như vậy nữa.
2. Chia mỗi nhóm ba học sinh theo vai Dế Mèn, Dế Choắt, chị Cốc. Đọc phân vai đoạn Dế Mèn trêu Cốc gây ra cái chết thảm thương của Dế Choắt.
